Dobre źródło – forum ekspertów

Technologie dają dziś nam wiele możliwości pozyskiwania ciepła do podgrzania wody czy instalacji c.o. W jakich sytuacjach sprawdza się najlepiej każda z nich? Spytaliśmy ekspertów branżowych.

Pompa ciepła – ekologiczne i efektywne źródło ciepła

Jednym z najbardziej efektywnych źródeł ciepła do ogrzewania budynków, które zdobywają coraz większą popularność, są pompy ciepła. Warto zaznaczyć, że nie jest to nowa technologia. Podwaliny teoretyczne i idealny obieg termodynamiczny opisał w 1824 roku Nicolas Léonard Sadi Carnot. Prawie 100 lat później, w 1938 roku, pierwsza pompa ciepła zaczęła ogrzewać ratusz w Zurychu, pokazując ogromny potencjał tej technologii. Jedne z najcichszych na rynku i najbardziej efektywnych – pompy ciepła LG z serii Therma V przeznaczone do domów jednorodzinnych – są dostępne już od 2007 roku.

Pompy ciepła typu powietrze-woda są optymalnym źródłem ciepła zarówno dla nowo budowanych domów, jak i modernizowanych starszych budynków. Wymagana prawnie charakterystyka energetyczna dla nowych domów pozwala dobrać odpowiednie urządzenia, a wymogi techniczne znacząco ograniczają straty ciepła. Dodatkowo projektowane w nich jest najczęściej ogrzewanie niskotemperaturowe, np. ogrzewanie podłogowe, co zapewnia zwiększenie efektywności pomp ciepła. W modernizowanych budynkach kluczowym aspektem jest audyt energetyczny. Analiza stanu technicznego budynku oraz istniejącej instalacji grzewczej pozwala zidentyfikować konieczne modernizacje, takie jak poprawa izolacji czy wymiana grzejników. Przekłada się to na niższe koszty eksploatacji oraz mniejszy wpływ na środowisko dzięki pracy na niższych temperaturach zasilania.

Pompy ciepła zyskały ogromną popularność na rynku ogrzewania dzięki swojej wyjątkowej efektywności energetycznej, ekologiczności, wszechstronności i wygodzie. Efektywność energetyczna wynika z pozyskiwania ciepła z otoczenia, dzięki czemu pompa dostarcza więcej energii cieplnej niż zużywa energii  elektrycznej (stosunek ilości dostarczonego ciepła do ilości energii elektrycznej zużytej przez pompę określa wskaźnik efektywności pompy ciepła COP). Pozwala to wygenerować znaczące oszczędności w długim okresie, mimo wyższych kosztów początkowych. Pompy są ekologiczne, ponieważ nie emitują spalin ani nie wykorzystują paliw kopalnych, co zmniejsza emisję CO₂. Ich wszechstronność i wygoda przejawiają się w możliwości pracy przez cały rok na potrzeby grzania i chłodzenia oraz minimalnymi wymogami dotyczącymi ich obsługi. Ponadto można nimi sterować zdalnie przez aplikację (dla urządzeń LG jest to aplikacja ThinQ), co zwiększa komfort użytkowania.

W segmencie pomp ciepła technologia rozwija się bardzo dynamicznie. Popularyzację propanu jako ekologicznego czynnika chłodniczego (R290, GWP=3) należy zaliczyć do najważniejszych innowacji na rynku ostatnich lat. Nowoczesne pompy ciepła, takie jak LG Therma V R290, mogą pracować w ekstremalnie niskich temperaturach zewnętrznych (do -28°C), co poszerza ich zastosowanie w surowym klimacie, jednocześnie minimalizując wpływ na środowisko. Co więcej integracja z instalacjami fotowoltaicznymi poprzez system SmartGrid pozwala na optymalizację zużycia energii i maksymalne wykorzystanie źródeł odnawialnych, co zwiększa oszczędności i wspiera ochronę klimatu. Kolejne generacje pomp ciepła są także coraz cichsze dzięki zastosowaniu dodatkowych wygłuszeń sprężarki, samej obudowy oraz specjalnych wentylatorów, dzięki czemu pompa LG Therma V R290 osiąga natężenie dźwięku na poziomie tylko 35dB(A) w odległości 3m od urządzenia. Jest to głośność porównywalna do szmeru lekkiego wiatru.

Pompy ciepła to nie tylko przyszłość, lecz także teraźniejszość nowoczesnego budownictwa. Dzięki zaletom ekonomicznym i ekologicznym, oferują niezrównany komfort, efektywność i są przyjazne dla środowiska. Czyni je to idealnym wyborem dla inwestorów szukających zrównoważonych rozwiązań.

Kocioł gazowy – trafny dobór to podstawa

Nowoczesne kotły kondensacyjne są obecnie najchętniej wybieranym sposobem  ogrzewania  domów  i  mieszkań.  Podczas  wyboru odpowiedniego urządzenia należy zawróć uwagę na kilka ważnych kwestii.

Najważniejsze jest dobranie odpowiedniej mocy urządzenia - dostosowanej do zapotrzebowania na ciepło naszego domu. Kocioł powinien zapewniać użytkownikom komfort w czasie całego sezonu grzewczego, a nie tylko w czasie wysokich mrozów, dlatego istotny jest zakres modulacji kotła. Im większy jest zakres mocy, tym łatwiej urządzenie będzie w stanie dostosować się do aktualnego zapotrzebowania na ciepło.

Nie należy jednak zapominać, że urządzenie powinno mieć również odpowiednią moc, aby w szybkim czasie dostarczyć użytkownikom ciepłą  wodę  użytkową. Tutaj  ważny  jest  więc  sposób  przygotowywania ciepłej wody, koniecznie należy przeanalizować ilość oraz rodzaj punktów czerpalnych, oraz ilu użytkowników będzie korzystało z ciepłej wody. W domach jednorodzinnych idealnie sprawdzi się kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem, natomiast dla mieszkań odpowiedni będzie kocioł dwufunkcyjny z przepływowym ogrzewaniem ciepłej wody.

Często popełnianym błędem podczas wyznaczania mocy urządzenia jest sumowanie zapotrzebowania na cele c.o i c.w.u, co powoduje, że kocioł zostanie znacząco przewymiarowany. Aby nie doszło do takiej sytuacji należy zawsze kierować się wyższą wartością zapotrzebowania mocy - dla przykładu jeśli wymagana moc na c.o wynosi 21 kW, a na ciepłą wodę 25, to kocioł powinien być dobrany na 25 kW.

Pompa ciepła a kocioł gazowy

Od strony technicznej zarówno kocioł gazowy jak i pompa ciepła może stanowić źródło ciepła w większości budynków jednorodzinnych. Kluczową sprawą jest zawsze dopasowanie parametrów instalacji do charakterystyki danego źródła ciepła. Brak całościowego podejścia do systemu grzewczego i potrzeb energetycznych budynku może skutkować niską efektywnością pracy instalacji oraz wysokimi kosztami eksploatacji.

Koszt pompy ciepła zależy ściśle od wysokości potrzeb energetycznych budynku. W związku z tym naturalnym obszarem zastosowania pomp ciepła są nowe, dobrze izolowane budynki oraz budynki istniejące, które zostały poddane termomodernizacji. Takie rozwiązanie pozwala zastosować dopasowaną i możliwie najniższej mocy pompę ciepła, ograniczając w ten sposób koszt inwestycji.

Dla zapewnienia optymalnej pracy pompy ciepła niezbędne jest zastosowanie niskotemperaturowego systemu grzewczego, np. instalacji podłogowej, ściennej lub grzejników pracujących z temperaturą do 45ºC czy też klimakonwektorów.

Właściciele budynków jednorodzinnych decydują się na zastosowanie kotła gazowego przede wszystkim w przypadku, gdy budynek posiada już instalację gazową lub też, gdy sieć gazowa znajduje się w pobliżu budynku. Takie rozwiązanie pozwala zminimalizować koszt inwestycji, np. gdy w modernizowanym budynku planuje się wymianę starego kotła grzewczego.

Ostatnie lata pokazały, iż zmiany cen nośników energii są trudne do przewidzenia. Z tego powodu część inwestorów planuje zastosować układ hybrydowy składający się z kotła gazowego i pompy ciepła. Dzięki temu, w zależności od cen gazu i energii elektrycznej system sterujący wybiera źródło ciepła, które w danej chwili zasila instalację. Jest to możliwe również w przypadku korzystania z taryf wielostrefowych, np. G12 czy G12W.

Zastosowanie instalacji hybrydowej jest możliwe również w przypadku, gdy w budynku znajduje się już kotłownia gazowa i użytkownik chciałby uzyskać większą elastyczność pracy instalacji. W każdym przypadku planowane podłączenie pompy ciepła powinno zostać poprzedzone dostosowaniem instalacji do ogrzewania budynku z możliwie niską temperaturą wody grzewczej w instalacji.

Rozbudowa kotłowni gazowej o pompę ciepła pozwala wykorzystać energię  odnawialną,  obniżyć  koszty  eksploatacji,  a  w  przyszłości ograniczyć wzrost kosztów ogrzewania po wprowadzeniu systemu uprawnień do emisji ETS2.

Zastanawiając się nad wyborem źródła ciepła do domu powinniśmy w pierwszej kolejności ocenić, czy budynek jest dobrze izolowany i nie ma potencjału do dalszej redukcji strat ciepła. Termomodernizacja ma największy wpływ na redukcję kosztów ogrzewania.

Stosując  system  z  pompą  ciepła  w  połączeniu  z  instalacją  płaszczyznową lub klimakonwektorami, możemy korzystać zarówno z funkcji ogrzewania jak i chłodzenia budynków. Redukcję kosztów ogrzewania można uzyskać poprzez współpracę pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną i/lub wykorzystanie taryf wielostrefowych, w których okresowo cena energii elektrycznej jest znacznie niższa. Wskutek zmian cen energii elektrycznej w drugiej połowie roku 2024 koszty eksploatacji pompy ciepła pracującej w odpowiednio zaprojektowanej i wykonanej instalacji są najniższe spośród popularnych technologii grzewczych. Precyzyjne wyliczenia przedstawiono w materiałach POBE (które przedstawiamy w naszym Magazynie – przyp. red.).

Pelletowe kotły c.o. – wielki powrót czy chwilowa moda?

Od prawie roku branża techniki grzewczej z dużym zainteresowaniem przygląda się rosnącej popularności kotłów biomasowych w tym pelletowych – w końcu liczby mówią same za siebie

Program „Czyste Powietrze” to znacząca część rynku - w 2024 to ok. 20 000 wniosków miesięcznie. Trendy produktowe w „Czystym powietrzu” są widoczne na całym rynku techniki grzewczej.

Od wielu lat wybór danego systemu grzewczego jest determinowany przez paliwo, a w szczególności  jego dostępność, cenę w relacji do komfortu obsługi oraz przewidywania zmian w przyszłości.

Rosnąca liczba producentów pelletu przy znacznej dostępności biomasy nie stwarza problemów z zakupem paliwa. Koszt ogrzewania pelletem jest konkurencyjny w stosunku do gazu sieciowego i ponad 3-krotnie tańszy  od  ogrzewania  kotłem  elektrycznym.  Automatyczne  kotły wymagają minimalnej obsługi głównie koncentrującej się załadunku paliwa i okresowym czyszczeniu urządzenia – szczególnie, gdy używane jest dobrej jakości, sprawdzony pellet. Rosnąca liczba producentów – zarówno ogólnopolskich jak i lokalnych wymusza konkurencyjność stabilizując ceny.

Pellet charakteryzuje się zerowym wskaźnikiem emisji co oznacza, że emituje tyle CO2 ile pochłonęła biomasa z których się składa. W konsekwencji pellet nie zostanie objęty systemem ETS2 (opłaty za emisję CO2 w gospodarstwach domowych) w przeciwieństwie do węgla, oleju opałowego i gazu skokowo podnosząc ceny tych nośników energii. Ponadto – kotły pelletowe mają znaczący wpływ na podniesienie klasy energetycznej istniejących budynków w związku z niskim zapotrzebowaniem na EP (energia pierwotna) niejednokrotnie pozwalając spełniać wymagania WT 2021.

Kotły pelletowe spełniające kryteria listy ZUM (Zielone Urządzenia i  Materiały)  czyli  objęte  dofinansowaniem  zostały  dopracowane w zakresie budowy wymiennika i palnika tak, aby poziom emisji pyłów nie przekraczał 50% dopuszczalnej normy. Modernizując kotłownię należy  pamiętać,  że  kotły    pelletowe  wymagają  odpowiedniej wentylacji i ciągu kominowego. Wysoka sprawność urządzeń jest związana ze znacznym wychłodzeniem spalin ponieważ dużo większa, w porównaniu do tradycyjnych kotłów zasypowych, część energii jest przekazana do systemu grzewczego. Konsekwencją wychłodzonych spalin jest pojawiające się zjawisko kondensacji dlatego niezbędna jest modernizacja wkładu kominowego. Po stronie odbioru ciepła kotły pelletowe doskonale pracują zarówno z układem niskotemperaturowym (ogrzewanie podłogowe), wysokotemperaturowym (grzejniki) jaki i lub układami mieszanymi (ogrzewanie podłogowe + grzejniki). Niejedno-krotnie, dla efektywnego funkcjonowania instalacji zakres modernizacji instalacji odbioru ciepła jest znacznie mniejszy i w konsekwencji tańszy niż w przypadku podłączenia pompy ciepła c.w.u.

Kocioł elektryczny? Nie tylko uzupełnienie

Nasze kotły elektryczne w ciągu 30 lat znalazły zastosowanie już w ponad 100.000 instalacji. O ile w latach 90. XX w. stosowane były prawie wyłącznie jako główne źródło ciepła, o tyle ostatnio spektrum ich zastosowań uległo zdecydowanemu poszerzeniu. Mając blisko 100% sprawność, nadal sprawdzają się bardzo dobrze jako jedyne urządzenie grzewcze w budynkach wysoce energooszczędnych lub pasywnych.

Coraz częściej klienci wykorzystują jednak kotły elektryczne i prostsze dogrzewacze elektryczne do współpracy z innymi źródłami ciepła, np. kotłami na paliwo stałe podczas dłuższych wyjazdów, kotłami gazowymi w celu wykorzystania fotowoltaiki oraz z pompami ciepła jako źródło szczytowe podczas ujemnych temperatur, ale także jako zabezpieczenie na wypadek ich ewentualnej awarii. Montując kosztujący zwykle 2-4 tysiące złotych kocioł elektryczny jako uzupełniające, pracujące w ograniczonym wymiarze czasu źródło ciepła, nie narażamy się zbytnio na koszty, a zdecydowanie zwiększamy swoje poczucie bezpieczeństwa.

Kotły grzewcze występują w kilkunastu modelach, każdy w kilku wariantach mocy, a więc dobór jednostki odpowiedniej do naszych potrzeb jest kluczowy. Bardzo istotne jest także sprawdzenie, czy nasz budynek ma odpowiednie zabezpieczenia elektryczne, umożliwiające montaż kotła. Trzeba sobie także odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób planujemy podgrzewać c.w.u. Aby nie popełnić błędu, od kilku lat na naszej stronie www dostępny jest intuicyjny konfigurator, za pomocą którego w prosty sposób jesteśmy w stanie dobrać właściwy wariant. Zachęcamy do jego wypróbowania - www.elterm.pl/konfigurator/#/pl to bardzo przydatny w tym wypadku adres.

Dlaczego warto wybrać kocioł elektryczny? Moim zdaniem poniższa lista ma zazwyczaj największe znaczenie w procesie decyzyjnym:

• Niedrogi koszt zakupu urządzenia i instalacji.
• Możliwość współpracy z każdym innym źródłem ciepła, w instalacji otwartej i  zamkniętej,  z  ogrzewaniem  grzejnikowym  oraz podłogowym.
• Standardowe wyposażenie w funkcjonalność PV ready umożliwiającą wykorzystanie energii z instalacji fotowoltaicznej do celów grzewczych.
• Prosta konstrukcja, zapewniająca niewielkie koszty eksploatacyjne, a także rozbudowana sieć serwisów, za które odpowiada polski producent z wieloletnim doświadczeniem.

Poza wymienioną już funkcją wykorzystania nadwyżki zielonej energii z  fotowoltaiki, największe  znaczenie  dla  rozwoju  tego  segmentu produktów ma chyba stworzenie modeli kotłów z wbudowanymi podgrzewaczami c.w.u. Dzięki oszczędności miejsca, konstrukcje te doskonale sprawdzają się w niewielkich mieszkaniach oraz znajdują zastosowanie w dużych inwestycjach deweloperskich, gdzie w związku z brakiem instalacji gazowej, są tańszą alternatywą dla pomp ciepła.

Kocioł zgazowujący drewno

Na wydajność kotła zgazowującego drewno, jako źródło ciepła wpływ ma kilka kluczowych składowych. Przede wszystkim należy zacząć od  doboru  odpowiedniej  mocy  kotła  do  konkretnego  budynku. Kolejnym ważnym, jak nie najważniejszym elementem jest właściwa jakość paliwa. Różne gatunki drzewa mają różną kaloryczność, łączy je jednak jeden wspólny mianownik - maksymalna wilgotność drewna, która nie może przekraczać 20%. Odpowiada to minimum 2-letniemu sezonowaniu ściętego drewna w drewutni lub miejscu osłoniętym od wpływu deszczu. Następnym detalem jest poprawnie wykonana instalacja hydrauliczna w budynku. Istotne jest, aby instalacja posiadała odpowiednie przekroje rur, filtry, zabezpieczenie powrotu przed zbyt zimnym czynnikiem grzewczym, czy montaż zaworu nadmiarowo-upustowego. Aby urządzenie działało z pełną wydajnością i sprawnością, pierwsze uruchomienie powinien dokonać autoryzowany serwis Ferroli. Ważne jest, aby dokonywać coroczne przeglądy gwarancyjne, jak również regularnie czyścić kocioł w trakcie sezonu grzewczego.

Kiedy zachować szczególną ostrożność? Jak już wspomniałem wcześniej, gruntownej analizie podlega dobór mocy kotła. W przypadku nowych budynków sytuacja jest dość prosta, ponieważ w projekcie powinno być wskazane zapotrzebowanie budynku na ciepło. Trudniej jest, gdy mamy do czynienia z modernizacją budynku i wymianą starego źródła ciepła, np. „kopciucha”. W takiej sytuacji należy wykonać audyt energetyczny budynku, który odpowie nam na pytanie, jakiej mocy kocioł będzie wpisywał się w zapotrzebowanie na ciepło, a tym samym poznamy zapotrzebowanie na moc kotła. Kolejnym bezwzględnie ważnym tematem jest odpowiednia średnica i długość komina, jak również obowiązkowa kratka nawiewna w kotłowni, której powierzchnia w cm2 zależy od mocy kotła. Ma to wpływ na bezpieczeństwo użytkowania oraz prawidłową pracę urządzenia. W tej kwestii najlepiej skorzystać z wiedzy kominiarza.

Następnym elementem jest dobór odpowiedniej wielkości bufora, w  którym  magazynujemy  energię  cieplną.  Zgodnie  z  zapisem w programie Czyste Powietrze, bufor należy dobierać następująco: 50l na każdy kW mocy kotła. Tak więc dla przykładu kocioł 22 kW potrzebuje bufor minimum 1000l, aby dostać dofinansowanie. Warto sprawdzić, czy przegrody konstrukcyjne budynku pozwolą wnieść wspomniany bufor 1000l do pomieszczenia kotłowni, czy lepiej zastosować kilka mniejszych buforów.  

Jakie argumenty przemawiają za kotłem zgazowującym drewno?

• Podlegają one  dofinansowaniu  z  programy  Czyste  Powietrze, a każdy kocioł zagazowujący Ferroli znajduje się na liście ZUM i jest dopuszczony do programu.
• Wyróżnia je wysoka sprawność dochodząca nawet do 90%.
• Ekonomia: drewno to nadal najtańszy opał.
• Mała ilość popiołu pozwala to utrzymać czystość w kotłowni.

Kluczowym aspektem dla rozwoju produktu w ostatnich latach jest stały rozwój automatyki zarządzającej zarówno pracą samego urządzenia, jak i układu grzewczego. Na tę chwilę mamy możliwość maksymalnej optymalizacji procesu spalania, co wpływa na efektywność kotła i zużycie paliwa. Inteligentne systemy zarządzania budynkiem pozwalają nam sterować każdym grzejnikiem czy obiegiem podłogowym, co daje również ogromne oszczędności.

Ekspert SBS radzi

Wybór typu ogrzewania jest kluczową decyzją w perspektywie kilku czy nawet kilkunastu lat, gdyż wpływa nie tylko na komfort użytkowania domu, ale także na nasze wydatki. Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń grzewczych. Można bowiem wybierać wśród kilku rodzajów kotłów grzewczych, różniących się wydajnością, parametrami technicznymi i – przede wszystkim – rodzajem paliwa. Są kotły gazowe (zasilane gazem ziemnym lub płynnym), olejowe, elektryczne, na biomasę i pellet. Każdy z nich ma swoje zalety, ale też wady związane m.in. z kosztami zakupu urządzenia, koniecznością wygospodarowania dodatkowego pomieszczenia, podłączeniem do sieci przesyłowej czy kosztami paliwa. Dodatkowo decyzji nie ułatwiają dynamicznie zmieniające się ceny paliw do zasilania urządzenia grzewczego.

Na pewno rozwiązaniem godnym rozważenia są pompy ciepła, które można wykorzystać zarówno do ogrzania budynku, jak i przygotowania ciepłej wody użytkowej, a nawet – w niektórych przypadkach – do chłodzenia przy wysokich temperaturach. Przemawiają za nimi aspekty ekologiczne i ekonomiczne oraz komfort użytkowania (są bezobsługowe). Wśród licznych zalet na pierwszy plan wysuwa się zwłaszcza efektywność energetyczna. Niskie zużycie energii i wysoka wydajność przekładają się na wymierne oszczędności w postaci niższych kosztów ogrzewania.

Inwestorzy mogą wybierać spośród pomp powietrznych, gruntowych i wodnych. Istnieją również urządzenia hybrydowe, będące połączeniem pompy ciepła i kotła kondensacyjnego. Wybór odpowiedniego typu pompy ciepła nie może być dziełem przypadku. Źle dobrana lub niewłaściwe zainstalowana pompa ciepła może generować wyższe koszty eksploatacyjne lub wpłynąć na niższy komfort cieplny w domu. Największym zainteresowaniem – ze względu na nieskomplikowaną instalację i brak dodatkowych wymagań – cieszą się powietrzne pompy ciepła.

Jakimi kryteriami należy się kierować, wybierając pompę ciepła? Przede wszystkim trzeba znaleźć odpowiedniego instalatora, który wykona poprawnie instalację w oparciu o prawidłowy dobór urządzenia na podstawie zapotrzebowania energetycznego budynku. Istotną rolę odgrywa tu również lokalna hurtownia, która może doradzić w doborze urządzenia, pomóc w znalezieniu odpowiedniego instalatora oraz stanowić zaplecze serwisowe dla pozostałych elementów instalacji. Ważne jest także, żeby producent pompy zapewniał serwis i gwarancję. Uruchomienia pompy powinien dokonać serwis, co pozwoli sprawdzić, czy instalacja jest zgodna z wytycznymi producenta. Wszystko to zapewni długotrwałe i bezproblemowe użytkowanie urządzenia.